17 công dân Nam Phi bị dụ dỗ làm lính đánh thuê, mắc kẹt ở Donbas

Chính phủ Nam Phi ngày 6 tháng 11 năm 2025 cho biết đã nhận được cuộc gọi cầu cứu từ 17 công dân nước này, những người được cho là đã tham gia lực lượng lính đánh thuê trong cuộc xung đột Nga-Ukraine và hiện đang mắc kẹt ở vùng Donbas. Tổng thống Cyril Ramaphosa đã ra lệnh điều tra khẩn cấp về vụ việc.

Ảnh: Nguồn BBC News

Bối cảnh và nguyên nhân của vụ việc công dân Nam Phi ở Donbas

Vào ngày 6 tháng 11 năm 2025, chính phủ Nam Phi xác nhận đã nhận được các cuộc gọi cầu cứu từ 17 công dân nước mình, những người đã tham gia vào lực lượng lính đánh thuê trong cuộc xung đột Nga-Ukraine và hiện đang mắc kẹt tại vùng Donbas, một khu vực chiến sự ác liệt của Ukraine. Các công dân này, có độ tuổi từ 20 đến 39, được cho là đã bị dụ dỗ bởi những lời hứa hẹn về các hợp đồng "béo bở".

Tổng thống Cyril Ramaphosa đã ngay lập tức ra lệnh điều tra về các tình huống dẫn đến việc những thanh niên này bị tuyển mộ vào các hoạt động có vẻ như là lính đánh thuê. Theo luật pháp Nam Phi, việc làm lính đánh thuê hoặc chiến đấu cho một chính phủ nước ngoài là bất hợp pháp, trừ khi được chính phủ cho phép. Tỷ lệ thất nghiệp ở Nam Phi hiện ở mức trên 30%, đặc biệt cao đối với giới trẻ, khiến họ dễ bị tổn thương và trở thành mục tiêu của các hoạt động tuyển mộ phi pháp.

Các chi tiết và diễn biến mới nhất về số phận những công dân Nam Phi

Người phát ngôn chính phủ Nam Phi, Vincent Magwenya, cho biết trong số 17 người mắc kẹt, có 16 người đến từ tỉnh KwaZulu-Natal và một người từ tỉnh Eastern Cape. Ông Magwenya khẳng định chính phủ đang nỗ lực thông qua các kênh ngoại giao để đảm bảo sự trở về an toàn của họ. Tổng thống Ramaphosa và chính phủ Nam Phi đã mạnh mẽ lên án hành vi lợi dụng những người trẻ dễ bị tổn thương bởi các cá nhân hợp tác với các thực thể quân sự nước ngoài.

Vụ việc này diễn ra trong bối cảnh các báo cáo trước đây về việc tuyển mộ người châu Phi vào cuộc xung đột. Cụ thể, vào tháng 8, chính phủ Nam Phi đã cảnh báo phụ nữ trẻ không nên tin vào các cơ hội tuyển dụng trên mạng xã hội cho các công việc ở nước ngoài, đặc biệt là ở Nga. Một cuộc điều tra của BBC cũng từng phát hiện rằng nhiều phụ nữ trẻ đã bị đưa đến Khu kinh tế đặc biệt Alabuga ở Cộng hòa Tatarstan, Nga, để làm việc trong các nhà máy sản xuất máy bay không người lái.

Phản ứng của Nam Phi và bối cảnh tuyển mộ ở Châu Phi

Sự việc lần này không phải là cá biệt. Ước tính có hơn 1.000 phụ nữ đã được tuyển mộ từ khắp châu Phi và Nam Á để làm việc trong các nhà máy vũ khí tại Alabuga. Vào tháng 9, cảnh sát Kenya cũng đã giải cứu hơn 20 người từ một đường dây buôn người bị nghi ngờ, những người này bị dụ dỗ bằng lời mời làm việc ở Nga nhưng lại có ý định đưa họ đi chiến đấu ở Ukraine.

Trước đây, Ukraine cũng từng bị chỉ trích vì cố gắng tuyển mộ công dân nước ngoài, bao gồm cả người châu Phi, tham gia vào cuộc chiến. Năm 2022, Bộ Ngoại giao Senegal đã triệu tập đại sứ Kyiv để yêu cầu rút lại một bài đăng trên Facebook của đại sứ quán kêu gọi người nước ngoài tham gia chiến tranh. Nigeria cũng từng cảnh báo rằng họ sẽ không dung thứ cho chiến dịch tuyển mộ của Ukraine.

Tác động và triển vọng sắp tới đối với vấn đề lính đánh thuê

Vụ việc 17 công dân Nam Phi bị mắc kẹt nêu bật những thách thức trong việc ngăn chặn hoạt động tuyển mộ lính đánh thuê và bảo vệ các công dân dễ bị tổn thương. Tổng thống Ramaphosa cam kết điều tra kỹ lưỡng để làm rõ vai trò của các cá nhân và tổ chức đứng sau hoạt động tuyển mộ này. Đồng thời, chính phủ Nam Phi sẽ tiếp tục hợp tác với các đối tác quốc tế để giải quyết vấn đề công dân của mình trong các khu vực xung đột và đối phó với các mạng lưới tuyển mộ bất hợp pháp trên toàn cầu. Các cuộc điều tra và nỗ lực ngoại giao để đưa 17 công dân về nước sẽ là trọng tâm trong thời gian tới.