Gaza đối mặt khủng hoảng hạ tầng nghiêm trọng cuối năm 2025

Hạ tầng thiết yếu tại Dải Gaza đã bị tàn phá không thể phục hồi sau một năm liên tục hứng chịu các cuộc oanh tạc của Israel và tình trạng phong tỏa kéo dài. Các mạng lưới điện, hệ thống nước, bệnh viện và đường sá đã bị phá hủy hoặc hư hại nặng nề, khiến cuộc sống hàng ngày của người dân nơi đây chỉ còn là cuộc chiến sinh tồn.

Ảnh: Al Jazeera

Bối cảnh và nguyên nhân của sự tàn phá hạ tầng Gaza

Cuộc sống ở Gaza chưa bao giờ dễ dàng, ngay cả trong những khoảnh khắc được thế giới bên ngoài coi là "bình thường". Đối với hầu hết người dân, cuộc sống luôn gắn liền với sự bất ổn. Cơ sở hạ tầng của Gaza vốn đã mong manh từ lâu, trước cả những đợt tàn phá gần đây nhất của cuộc xung đột. Hàng thập kỷ bị Israel phong tỏa bất hợp pháp, các cuộc tấn công quân sự lặp đi lặp lại và những hạn chế nghiêm ngặt về vật liệu xây dựng đã khiến các hệ thống luôn trong tình trạng chắp vá, hoạt động cầm chừng và không bao giờ thực sự được phục hồi hoàn toàn.

Vào cuối năm 2025, cơ sở hạ tầng Dải Gaza đã hoàn toàn sụp đổ. Các mạng lưới điện, hệ thống cấp nước, bệnh viện và dịch vụ đô thị đã bị phá hủy có hệ thống hoặc hư hại nghiêm trọng. Nhà máy điện duy nhất bị hư hại nặng và ngừng hoạt động do thiếu nhiên liệu, gần 80% đường dây truyền tải điện đã bị phá hủy. Các cuộc tấn công của Israel cũng làm hư hại giếng nước, nhà máy khử muối và trạm bơm, khiến nước sạch không thể được chiết xuất hoặc phân phối do thiếu điện và nhiên liệu.

Thực trạng tàn khốc của các hệ thống thiết yếu tại Gaza

Sự thiếu điện đã ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của cuộc sống hàng ngày. Các bà mẹ phải sạc điện thoại bất cứ khi nào máy phát điện của hàng xóm hoạt động chốc lát, vì đó có thể là cơ hội duy nhất để liên lạc với gia đình. Trẻ em phải làm bài tập về nhà dưới ánh nến. Tủ lạnh trở nên vô dụng, thực phẩm bị hỏng nhanh chóng. Tình trạng thiếu nước cũng rất nghiêm trọng; nhiều gia đình phải xếp hàng hàng giờ để lấy vài lít nước không an toàn hoặc một gói bánh mì. Nước thường có mùi mặn hoặc kim loại, nhưng người dân không còn lựa chọn nào khác ngoài việc sử dụng, dẫn đến các bệnh về đường tiêu hóa và phát ban trên da.

Các bệnh viện, vốn đã quá tải, nay hoạt động trong tình trạng khủng hoảng. Nhiều cơ sở y tế đã bị hư hại hoặc buộc phải ngừng hoạt động. Những nơi còn hoạt động phải đối mặt với tình trạng thiếu thuốc men, thiết bị, điện và nhân sự trầm trọng. Nhiều phòng chăm sóc đặc biệt quá đông, bệnh nhân phải nằm chung giường. Máy chạy thận và phòng mổ luôn đối mặt với nguy cơ mất điện bất cứ lúc nào, buộc các đội y tế phải đưa ra những quyết định khó khăn về việc ai sẽ được chăm sóc.

Bên cạnh đó, việc phá hủy đường sá, cơ sở công cộng và hạ tầng đô thị đã chia cắt Gaza. Các con phố đầy mảnh vỡ, đường ngập nước thải, xe cứu thương và hàng viện trợ di chuyển chậm chạp. Việc thu gom rác thải phần lớn đã ngừng lại, dẫn đến sự lây lan của dịch bệnh. Hạ tầng viễn thông liên tục bị gián đoạn, cô lập các gia đình và cắt đứt liên lạc với các dịch vụ khẩn cấp cũng như thế giới bên ngoài.

Tác động tổng thể và triển vọng tái thiết cho Dải Gaza

Chiến dịch oanh tạc dữ dội của Israel đã tạo ra một hiệu ứng domino, làm tê liệt cuộc sống hàng ngày, bởi vì các hệ thống cơ sở hạ tầng phụ thuộc lẫn nhau. Không có điện, nước không thể được bơm. Không có nhiên liệu, bệnh viện không thể hoạt động. Không có đường sá, viện trợ không thể đến tay những người cần. Mỗi sự sụp đổ đều đẩy nhanh sự sụp đổ tiếp theo, đồng thời tạo ra những tầng lớp mới của điều kiện sống khó khăn.

Khi năm 2025 kết thúc, toàn bộ cơ sở hạ tầng của Gaza không còn hỗ trợ cuộc sống bình thường; nó hầu như chỉ đủ để duy trì sự sống. Việc nói về tái thiết không chỉ đơn thuần là xây dựng lại các tòa nhà, mà còn là khôi phục các hệ thống cho phép người dân sống một cách đàng hoàng: nước sạch an toàn, điện đáng tin cậy, bệnh viện hoạt động và các dịch vụ công cơ bản. Cho đến khi đó, người dân Gaza vẫn tiếp tục phải gánh chịu hậu quả của một năm đã làm rung chuyển nền móng cuộc sống hàng ngày của họ.