Kiến trúc sư Robert A.M. Stern, 'Vua Central Park West', qua đời ở tuổi 86

Kiến trúc sư lừng danh Robert A.M. Stern, người đứng sau nhiều công trình biểu tượng của New York và từng là trưởng khoa Kiến trúc Yale, đã từ trần ở tuổi 86. Ông nổi tiếng với phong cách "hiện đại truyền thống", trong đó có tòa nhà 15 Central Park West, một biểu tượng của sự sang trọng cổ điển và là nơi ở của nhiều tỷ phú, ngôi sao.

Ảnh: Nguồn The Guardian

Robert A.M. Stern: Người định hình phong cách kiến trúc New York

Robert A.M. Stern, kiến trúc sư tài ba được biết đến với khả năng tạo ra những công trình gợi nhớ vẻ lộng lẫy thời tiền chiến nhưng vẫn tích hợp sự sang trọng hiện đại, đã qua đời ở tuổi 86. Ông, người từng được tạp chí Vanity Fair mệnh danh là "Vua của Central Park West", đã để lại dấu ấn sâu đậm trên đường chân trời của Thành phố New York.

Sinh ra ở Brooklyn, Stern đã lãnh đạo một công ty kiến trúc với 300 nhân viên và biên soạn nhiều tập sách bách khoa toàn thư về kiến trúc đô thị, đồng thời giữ chức trưởng khoa Trường Kiến trúc Yale. Ông từng chia sẻ vào năm 1981 rằng ông trở thành kiến trúc sư vì tình yêu dành cho các tòa nhà của New York thời thơ ấu, và những công trình đó đã trở thành chủ đề chính trong suốt sự nghiệp của ông.

15 Central Park West: Biểu tượng của sự sang trọng cổ điển tại New York

Một trong những tác phẩm nổi bật nhất của Stern là tòa nhà 15 Central Park West. Vào năm 2008, công trình này được ghi nhận là tòa chung cư mới có giá cao nhất trong lịch sử New York, với doanh số bán hàng khoảng 2 tỷ USD, đồng thời được xem là khối chung cư sinh lời nhất thế giới. Tòa nhà này là một sự tôn vinh kiến trúc cổ điển của thành phố vào những năm 1920 và 1930, với mặt tiền được phủ hơn 85.000 miếng đá vôi.

Nơi đây đã trở thành mái nhà của nhiều nhân vật quyền lực và nổi tiếng, bao gồm các nhà quản lý quỹ phòng hộ, những ông trùm tài chính như Lloyd Blankfein (CEO Goldman Sachs), các doanh nhân công nghệ như Steve Jobs, và các ngôi sao như Bono, Sting, Denzel Washington, cùng bình luận viên thể thao Bob Costas. Công trình này được thiết kế với bố cục cổ điển của các căn hộ Park Avenue thời xưa, cùng với các tiện ích hiện đại như phòng chiếu phim, sảnh rotunda mái vòm đồng, hồ bơi dài 75 feet và phòng chờ cho tài xế.

Triết lý kiến trúc độc đáo và ảnh hưởng sâu rộng của Stern

Robert A.M. Stern đã đi ngược lại xu hướng kiến trúc hiện đại với các căn hộ kính tối giản của những kiến trúc sư như Richard Meier, cũng như trào lưu "những người tạo bóng" siêu cao sau này. Thay vào đó, ông chọn cách làm mới lại những giá trị cũ, theo phong cách mà ông gọi là "hiện đại truyền thống". "Đó là bước đột phá của tôi," kiến trúc sư 84 tuổi từng nói với tờ The New York Times về 15 Central Park West, thêm rằng ông không dùng máy tính mà vẽ mọi thứ bằng tay.

Ông từng bày tỏ sự không hài lòng với nhiều tác phẩm hiện đại mà ông cho là "những vật thể tự phụ". Stern tin rằng "các tòa nhà có thể là biểu tượng hoặc vật thể, nhưng chúng vẫn phải gắn kết với tổng thể lớn hơn." Triết lý này đã định hình nên phong cách riêng biệt và được tôn trọng của ông trong ngành kiến trúc.

Di sản đa dạng và tầm ảnh hưởng của Robert A.M. Stern

Ngoài các công trình dân cư tại New York, Stern còn thiết kế các khu nghỉ dưỡng câu lạc bộ bãi biển cho Disney World ở Florida, và công ty của ông đã lập quy hoạch tổng thể cho thị trấn "mới" nổi tiếng Celebration của Disney. Phạm vi hoạt động của ông rất rộng, bao gồm việc thiết kế Trung tâm George W. Bush ở Dallas, Bảo tàng Cách mạng Mỹ và Trung tâm Comcast Center 58 tầng ở Philadelphia.

Với vóc dáng nhỏ bé, giọng nói cao vút, Stern là một người đàn ông tinh tế, luôn mặc vest sọc phấn được đặt may riêng, đi giày lười da lộn và tất màu vàng bơ. Phong cách và triết lý kiến trúc của ông đã để lại một di sản bền vững, chứng minh rằng sự xuất sắc có thể tồn tại song song với truyền thống, ngay cả trong một thế giới kiến trúc không ngừng đổi mới.