Mỹ và Ukraine tiến gần thỏa thuận hòa bình tại Geneva

Các nhà đàm phán từ Hoa Kỳ và Ukraine đã thông báo đạt được "khuôn khổ hòa bình cập nhật và tinh chỉnh" sau các cuộc hội đàm "rất hiệu quả" tại Geneva vào Chủ nhật. Mặc dù vẫn còn những vấn đề cần làm rõ, cả hai bên đều thể hiện sự lạc quan về tiến độ đã đạt được.

Ảnh: Nguồn báo gốc

Bối cảnh và diễn biến chính của đàm phán hòa bình tại Geneva

Các cuộc đàm phán tại Geneva giữa Mỹ và Ukraine nhằm tìm kiếm giải pháp cho cuộc xung đột Nga-Ukraine đã đạt được những tiến bộ đáng kể vào Chủ nhật. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết đã có "tiến bộ to lớn" trong việc tinh chỉnh một kế hoạch hòa bình do Mỹ hậu thuẫn, mặc dù kế hoạch này trước đây vấp phải sự dè dặt từ Kyiv và các đồng minh châu Âu, những người cho rằng nó quá ưu ái Điện Kremlin.

Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã từng chỉ trích các nhà lãnh đạo Ukraine vì thể hiện "không biết ơn" trước những nỗ lực của Mỹ nhằm chấm dứt chiến tranh. Ông Trump cũng lưu ý rằng châu Âu, nơi có một số đồng minh trung thành nhất của Kyiv, vẫn tiếp tục mua dầu từ Nga, nguồn tài chính quan trọng cho chiến dịch quân sự của Moscow.

Ngoại trưởng Rubio khẳng định mục tiêu chính của cuộc đàm phán là thu hẹp các "vấn đề còn bỏ ngỏ" từ kế hoạch 28 điểm của Mỹ, và các bên đã đạt được điều đó một cách "đáng kể". Ban đầu, đã có sự nhầm lẫn về nguồn gốc của bản dự thảo kế hoạch hòa bình Mỹ. Một nhóm thượng nghị sĩ lưỡng đảng Mỹ tuyên bố Ngoại trưởng Rubio đã nói với họ rằng đây là đề xuất của Nga. Tuy nhiên, ông Rubio đã bác bỏ điều này, khẳng định kế hoạch do Mỹ soạn thảo với "đóng góp" từ Moscow và Kyiv.

Các điều khoản gây tranh cãi trong kế hoạch hòa bình Mỹ đề xuất

Dù bản dự thảo kế hoạch hòa bình do Mỹ hậu thuẫn chưa được công bố đầy đủ, một số chi tiết chính gây tranh cãi đã bị rò rỉ trong những ngày gần đây. Các điều khoản đáng chú ý bao gồm việc Ukraine đồng ý rút quân khỏi các khu vực ở miền đông Donetsk mà họ đang kiểm soát, cũng như sự công nhận quốc tế về việc Nga kiểm soát trên thực tế Donetsk, vùng Luhansk lân cận và bán đảo Crimea, nơi Nga sáp nhập vào năm 2014.

Kế hoạch cũng đề xuất đóng băng biên giới các vùng Kherson và Zaporizhzhia ở miền nam Ukraine dọc theo chiến tuyến hiện tại. Ngoài ra, Ukraine sẽ đồng ý giới hạn quy mô quân đội của mình xuống còn 600.000 quân, giảm từ khoảng 880.000 hiện tại. Một điều khoản then chốt là Ukraine cam kết không tìm kiếm tư cách thành viên NATO, thay vào đó sẽ nhận được "các đảm bảo an ninh đáng tin cậy", dù chưa có chi tiết cụ thể nào được đưa ra.

Dự thảo cũng "mong đợi" Nga sẽ không xâm lược các nước láng giềng và NATO sẽ không mở rộng thêm. Đồng thời, kế hoạch gợi ý rằng Nga sẽ "tái hòa nhập vào nền kinh tế toàn cầu" thông qua việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt và mời Nga tái gia nhập nhóm G7 các nước mạnh nhất thế giới, biến nó thành G8 trở lại.

Phản ứng của các bên liên quan và thách thức hiện tại

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã nhận định rằng có "những tín hiệu cho thấy đội ngũ của Tổng thống Trump đang lắng nghe chúng tôi", cho thấy sự cởi mở nhất định từ phía Kyiv. Ngoại trưởng Rubio bày tỏ sự lạc quan rằng "chúng ta sẽ đạt được điều đó trong một khoảng thời gian rất hợp lý rất sớm", dù không đưa ra thời hạn cụ thể. Ông Trump trước đó đã cho Ukraine thời hạn đến thứ Năm tới để chấp nhận các đề xuất, nhưng sau đó nói rằng bản dự thảo không phải là một "đề nghị cuối cùng" sau khi các đồng minh của Ukraine bày tỏ lo ngại.

Trong khi đó, một số hãng truyền thông đưa tin về một kế hoạch thay thế để chấm dứt chiến tranh do các đồng minh châu Âu của Kyiv, dẫn đầu bởi Vương quốc Anh, Pháp và Đức, soạn thảo. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Rubio đã phủ nhận mọi thông tin về sự tồn tại của tài liệu này.

Triển vọng và những bước đi tiếp theo trong tiến trình hòa bình

Mặc dù đã có tiến bộ đáng kể trong việc thống nhất khuôn khổ hòa bình, Ngoại trưởng Rubio nhấn mạnh rằng bất kỳ thỏa thuận cuối cùng nào cũng cần được sự đồng thuận của Tổng thống Ukraine và Tổng thống Mỹ trước khi trình lên Nga. Các nhà đàm phán dự kiến sẽ tiếp tục công việc "chuyên sâu" về kế hoạch hòa bình trong những ngày tới để giải quyết các vấn đề còn lại.

Triển vọng của một thỏa thuận hòa bình đang trở nên rõ ràng hơn, dù những điều khoản chi tiết, đặc biệt là liên quan đến lãnh thổ và tư cách NATO của Ukraine, vẫn là những điểm nóng cần được đàm phán cẩn trọng để đạt được sự đồng thuận từ tất cả các bên liên quan.