Nhiều nước rút khỏi Eurovision 2026 vì Israel: Khủng hoảng chính trị bao trùm

Hôm thứ Năm, ngày 5 tháng 12 năm 2025, các đài truyền hình công cộng của Ireland, Hà Lan, Tây Ban Nha và Slovenia đã đồng loạt tuyên bố rút khỏi Cuộc thi Ca khúc Eurovision 2026. Quyết định này được đưa ra sau khi Liên minh Phát thanh Châu Âu (EBU), đơn vị tổ chức sự kiện, cho phép Israel tiếp tục tham gia, bất chấp những lo ngại về hành vi của nước này trong cuộc xung đột Israel-Hamas ở Gaza.

Ảnh: NPR (qua AP)

Bối cảnh và nguyên nhân của cuộc khủng hoảng Eurovision 2026

Cuộc thi Ca khúc Eurovision, một sự kiện âm nhạc quy tụ hàng trăm triệu khán giả mỗi năm, đã liên tục vướng vào các vấn đề chính trị trong hai năm qua do cuộc xung đột Israel-Hamas ở Gaza. Liên minh Phát thanh Châu Âu (EBU), đơn vị tổ chức, đã tổ chức một cuộc họp để thảo luận về những lo ngại liên quan đến sự tham gia của Israel. Tại cuộc họp này, các thành viên EBU đã bỏ phiếu thông qua các quy tắc bỏ phiếu chặt chẽ hơn để đáp lại các cáo buộc Israel thao túng kết quả, nhưng không đưa ra hành động nào nhằm loại bỏ bất kỳ đài truyền hình nào khỏi cuộc thi.

Xung đột ở Gaza đã khiến hơn 70.000 người thiệt mạng, theo Bộ Y tế do Hamas điều hành ở khu vực này. Israel đã nhiều lần bảo vệ chiến dịch quân sự của mình là nhằm đáp trả cuộc tấn công của các chiến binh Hamas vào ngày 7 tháng 10 năm 2023, khiến khoảng 1.200 người thiệt mạng và 251 người bị bắt làm con tin. Một số chuyên gia và cơ quan của Liên Hợp Quốc đã cho rằng hành động của Israel ở Gaza có thể cấu thành tội diệt chủng, một cáo buộc mà Israel kịch liệt bác bỏ.

Các quốc gia tuyên bố rút lui và lý do phản đối sự tham gia của Israel

Các đài truyền hình công cộng của Ireland (RTÉ), Hà Lan (AVROTROS), Tây Ban Nha (RTVE) và Slovenia (RTVSLO) đã chính thức tuyên bố rút lui. AVROTROS của Hà Lan cho biết sự tham gia của Israel "không còn tương thích với trách nhiệm mà chúng tôi phải gánh vác với tư cách là một đài truyền hình công cộng". RTVE của Tây Ban Nha nêu rõ rằng tình hình ở Gaza và "việc Israel sử dụng cuộc thi cho mục đích chính trị khiến việc duy trì Eurovision như một sự kiện văn hóa trung lập ngày càng khó khăn". Đài RTÉ của Ireland khẳng định việc tiếp tục tham gia là "không thể chấp nhận được do những mất mát nhân mạng khủng khiếp ở Gaza" và cuộc khủng hoảng nhân đạo tại đó. Một số đài truyền hình khác cũng viện dẫn việc giết hại các nhà báo trong cuộc xung đột và chính sách của Israel từ chối cho phép các nhà báo quốc tế tiếp cận Gaza.

Chuyên gia Eurovision Dean Vuletic, tác giả cuốn sách "Châu Âu thời hậu chiến và Cuộc thi Ca khúc Eurovision", dự đoán đây sẽ là "cuộc tẩy chay chính trị lớn nhất trong lịch sử Eurovision". Đài truyền hình RÚV của Iceland cũng cho biết ban lãnh đạo sẽ họp để xem xét việc tham gia, sau khi hội đồng quản trị khuyến nghị cấm Israel khỏi sự kiện này.

Phản ứng và bình luận từ các bên liên quan

Tổng thống Israel Isaac Herzog đã bày tỏ sự "hài lòng" trên nền tảng X về việc Israel sẽ tiếp tục tham gia, hy vọng cuộc thi sẽ "duy trì vị thế là nơi tôn vinh văn hóa, âm nhạc, tình hữu nghị giữa các quốc gia và sự hiểu biết văn hóa xuyên biên giới". Ông cũng cảm ơn những "người bạn đã ủng hộ quyền của Israel tiếp tục đóng góp và thi đấu tại Eurovision".

Áo, quốc gia sẽ đăng cai cuộc thi năm sau sau khi ca sĩ JJ của Vienna giành chiến thắng năm nay, cùng với Đức, Thụy Sĩ và Luxembourg đã bày tỏ sự ủng hộ đối với việc Israel tham gia. Golan Yochpaz, Giám đốc điều hành của đài truyền hình KAN của Israel, đã đặt câu hỏi liệu các thành viên EBU có "sẵn sàng tham gia một bước đi gây tổn hại đến quyền tự do sáng tạo và tự do ngôn luận" hay không. KAN cũng phủ nhận việc tham gia bất kỳ chiến dịch nào bị cấm để ảnh hưởng đến kết quả cuộc thi trước đó.

Tác động và triển vọng của cuộc thi Eurovision trong tương lai

Việc các đài truyền hình lớn rút lui, đặc biệt là Tây Ban Nha (một trong "Big Five" đóng góp tài chính lớn nhất) và Ireland (quốc gia giữ kỷ lục bảy lần vô địch cùng với Thụy Điển), có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến lượng người xem và tài chính của sự kiện. Điều này diễn ra vào thời điểm nhiều đài truyền hình đang phải đối mặt với áp lực tài chính từ việc cắt giảm ngân sách chính phủ và sự trỗi dậy của mạng xã hội.

Cuộc tranh cãi về sự tham gia của Israel năm 2026 cũng đe dọa làm lu mờ sự trở lại của ba quốc gia – Bulgaria, Moldova và Romania – sau một thời gian vắng mặt vì lý do tài chính và nghệ thuật. Theo chuyên gia Vuletic, kỳ Eurovision lần thứ 70, vốn được kỳ vọng là một lễ kỷ niệm lớn, "chắc chắn sẽ là một trong những kỳ chính trị hóa nhất từ trước đến nay", chìm trong những tranh cãi chính trị.