Nigeria: 24 nữ sinh được thả sau vụ bắt cóc ở Kebbi, lo ngại về làn sóng mới

Sau hơn một tuần bị bắt cóc, 24 nữ sinh Nigeria đã được trả tự do tại bang Kebbi, theo thông báo từ Tổng thống Bola Tinubu. Sự việc này diễn ra trong bối cảnh quốc gia Tây Phi đang chìm trong làn sóng bắt cóc hàng loạt, đặc biệt nhắm vào các trường học, gây ra lo ngại sâu sắc về an ninh và tương lai giáo dục.

Ảnh: AP qua BBC News

Bối cảnh và nguyên nhân của làn sóng bắt cóc trường học tại Nigeria

Vào ngày 17 tháng 11 năm 2025, những kẻ tấn công có vũ trang đã xông vào Trường THPT Nữ sinh Toàn diện của Chính phủ (GGCSS) tại bang Kebbi, Nigeria, cướp đi khoảng 25 học sinh và sát hại hai nhân viên. Hai nữ sinh đã may mắn trốn thoát ngay sau đó. Đây chỉ là một trong hàng loạt vụ bắt cóc học sinh đã ám ảnh quốc gia đông dân nhất châu Phi trong những năm gần đây.

Kể từ năm 2014, hơn 1.500 trẻ em đã bị bắt cóc khỏi các trường học ở Nigeria, bao gồm cả vụ bắt cóc hàng loạt chấn động 276 nữ sinh Chibok. Tình trạng này đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng khi các băng nhóm tội phạm, được gọi cục bộ là "bandits", thực hiện các vụ bắt cóc đòi tiền chuộc. Ở phía đông bắc đất nước, các nhóm thánh chiến cũng đã giao tranh với nhà nước trong hơn một thập kỷ, làm trầm trọng thêm tình hình an ninh.

Diễn biến vụ giải cứu và tình hình các vụ bắt cóc khác

Tổng thống Nigeria Bola Tinubu đã xác nhận việc 24 nữ sinh từ trường ở bang Kebbi đã được thả tự do và ca ngợi "phản ứng nhanh chóng" của các lực lượng an ninh. Tuy nhiên, hoàn cảnh cụ thể của việc thả các nữ sinh vẫn chưa được làm rõ. Một cố vấn đặc biệt của tổng thống cho biết vụ đột kích ở Kebbi đã kích hoạt các vụ bắt cóc "bắt chước" ở hai bang lân cận của Nigeria.

Đáng báo động hơn, chỉ vào thứ Sáu tuần trước (trước ngày 26 tháng 11), ít nhất 300 trẻ em và nhân viên đã bị bắt cóc từ Trường St. Mary, một trường nội trú Công giáo ở bang Niger. Theo Hiệp hội Cơ đốc giáo Nigeria, ít nhất 250 người trong số họ vẫn đang mất tích. Tuy nhiên, một số quan chức Nigeria cho rằng con số người bị bắt cóc có thể thấp hơn. Vụ bắt cóc ở bang Niger là vụ thứ ba tấn công Nigeria trong một tuần, buộc Tổng thống Bola Tinubu phải hủy chuyến đi đến hội nghị thượng đỉnh G20 tại Nam Phi để giải quyết cuộc khủng hoảng.

Phản ứng của chính quyền và cộng đồng quốc tế trước cuộc khủng hoảng

Tổng thống Tinubu đã cam kết triển khai thêm nhân sự đến các "khu vực dễ bị tổn thương để ngăn chặn các vụ bắt cóc tiếp theo". Ông cũng chỉ đạo Không quân "duy trì giám sát liên tục các khu vực hẻo lánh nhất, đồng bộ hóa hoạt động với các đơn vị mặt đất để xác định, cô lập, phá vỡ và vô hiệu hóa hiệu quả tất cả các yếu tố thù địch".

Tuy nhiên, các phản ứng đối với vụ bắt cóc ở bang Niger vẫn còn nhiều tranh cãi. Một giáo sĩ Công giáo chính trong khu vực nói với BBC rằng chính phủ Nigeria đang "không có nỗ lực đáng kể" nào để giải cứu những người vẫn đang mất tích. Đặc phái viên giáo dục Liên Hợp Quốc, cựu Thủ tướng Anh Gordon Brown, đã kêu gọi cộng đồng quốc tế "làm hết sức mình" để hỗ trợ các nỗ lực đưa trẻ em bị bắt cóc trở về. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo rằng các trường học Nigeria là "không gian an toàn để học tập, không phải nơi trẻ em có thể bị lôi ra khỏi lớp học vì lợi nhuận tội phạm".

Tác động và triển vọng kiểm soát nạn bắt cóc tại Nigeria

Các vụ bắt cóc hàng loạt đang gây ra tác động nghiêm trọng đến hệ thống giáo dục của Nigeria, khiến hàng ngàn trẻ em không thể đến trường vì sợ hãi. Chính phủ Nigeria đang chịu áp lực lớn trong việc chứng minh khả năng bảo vệ công dân của mình. Các tuyên bố trước đây của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc chính quyền Nigeria không bảo vệ được các Kitô hữu khỏi các cuộc tấn công của phiến quân Hồi giáo đã bị chính phủ Nigeria bác bỏ là "sự xuyên tạc trắng trợn thực tế". Các tổ chức giám sát bạo lực cho biết đa số nạn nhân của các nhóm thánh chiến là người Hồi giáo vì hầu hết các cuộc tấn công xảy ra ở miền bắc đất nước, nơi đa số người dân theo đạo Hồi.